بی حسی موضعی و بیهوشی در دندانپزشکی
برای حفظ سلامت بدن و همینطور داشتن سلامت دهان و دندان لازم است عمل پزشکی نیز انجام شود که در برخی از آنها نیاز به بیحسی موضعی است و در بعضی هم بیهوشی کامل.
لیست عناوین اصلی
در بحث سلامت دهان و دندان و لثه نیز در بعضی از شرایط و موقعیتها لازم است تا با تشخیص دندانپزشک و جراح عمل جراحی مورد نیاز انجام گیرد و از روشهای بیهوشی مختلف هم بهره گرفته شود.
بی حسی برای بسیاری از عملها لازم و ضروری است چه در رابطه با جراحیها و عملهای بدن مانند کمر و یا زانو و چه در ارتباط با دهان و دندان.
لازم به ذکر است که اگر بیهوشی و یا بیحسی به شکل تخصصی و صحیح انجام نگیرد مشکلات بسیاری بوجود خواهد آمد و اگر هم توسط یک متخصص در این حوزه انجام پذیرد جای هیچ گونه نگرانی برای بیمار وجود نخواهد داشت.
بسیاری از افراد به دلایل مختلفی از رفتن به دندانپزشکی هراس دارند و در بعضی اشخاص هم این ترس به صورت پیشرفته و فوبیا به چشم میخورد. استفاده از روشهای ادراکی و روانی همراه با بی حسی موضعی و یا بیهوشی میتواند در آسان سپری شدن فرایند درمانی در این افراد کمک کننده باشد.
علت استفاده از بیحسی در دندانپزشکی
بیحسی موضعی بوسیله یک سوآب پنبهای که بر روی بافتهای دهان اعمال میشود انجام گرفته تا از بروز درد بر روی بافتهای سطحی جلوگیری شود.
بیحسی موضعی همچنین برای نقاط حساس در داخل دهان و یا برای زخمای دردناک در این نقاط هم مورد استفاده قرار میگیرد.
آمپول بیحسی دندان و تزریق آن در نقاط خاصی از دهان فرد باعث میشود تا در فرایند عمل و درمان از ایجاد درد جلوگیری شود و یا شخص درد کمتری را متحمل شود.
بلوکه شدن اعصاب حسی بوسیله تزریق آمپول بیحسی و همچنین مصدود کردن اعصاب حسی که درد را انتقال میدهند از طریق ایجاد بیحسی در بافتهای دهانی صورت میگیرد.
فرایندهای پیچیده درمانی بسیاری در زمینه سلامت دهان و دندان وجود دارند که به راحتی جرم گیری و یا رفع پوسیدگیهای سطحی در دندانها نیستند و در این موارد لازم است از بیحسی موضعی و در برخی موارد بیهوشی نیز استفاده شود بنابراین نیازاست تا این موارد را با دندانپزشک خود حتما بررسی کنید.
یکی از رایجترین موارد استفاده از بیحسی موضعی کشیدن دندان است که لازم است حتما از این بیحسی استفاده شود. مثلا در مواردی مانند کشیدن دندان عقل که از نوع نهفته باشد و یا عصب کشی دندان ضروری است تا از بیحسی استفاده شود.
پر کردن پوسیدگیهای عمقی دندان هم از موارد دیگری است که به دلیل ترمیم عمقیتر و اقدام به رفع پوسیدگی در لایههای زیرین نیاز به بیحسی دارد.
انواع بیحسی
به طور کلی سه نوع از بیحسی در دندانپزشکی وجود دارد که شامل: ناحیهای، عمومی و موضعی میشود.
تمامی این روشهای بیحسی مستقیما بر روی دستگاه عصبی تاثیر میگذارند و باعث کاهش درد و ناراحتی در فرد میشوند.
بیهوشی عمومی:
این نوع بیهوشی از طریق تزریق وریدی و یا استنشاق گازها و بخارهای مخصوص بیهوشی که در درون یک ماسک قرار دارند ایجاد میشود. در این حالت بیمار به صورت کامل در حالت بیهوشی قرار میگیرد. بیهوشی عمومی در افرادی که نیاز به جراحی و اقدامات عمقی دارند و یا فوبیای دندانپزشکی دارند و دچار حملات عصبی میشوند مورد استفاده قرار میگیرد.
بیهوشی عمومی آخرین گزینه برای استفاده است و در شرایط خاص و واقعا ضروری مورد استفاده قرار میگیرد.
جواب ندادن بیمار به داروهای آرام بخش، وجود ترس و اضطراب شدید در فرد و یا ناتوانیهای رشدی از جمله موارد استفاده از بیهوشی عمومی هستند.
بیحسی موضعی:
این نوع از بیحسی از طریق اسپری، تزریق و یا پماد مورد استفاده قرار میگیرد و فقط یک ناحیه خاص از دهان را شامل میشود.
یکی از رایجترین نوع از بیحسی موضعی که دندانپزشکان از آن استفاده میکنند لیدوکایین میباشد.
در این مدل از بیحسی بیمار کاملا هوشیار است و شاید تنها نشانههای خفیفی از خواب آلودگی را بروز دهد. بیحسی موضعی برای عملهای سرپایی و موضعی استفاده میشود و در دندانپزشکی نیز بیشتر برای رفع پوسیدگیهای سطحی از آن بهره گرفته میشود.
داروی استفاده شده در این مورد در طول زمان انجام جراحی و کمی بعد از آن، ناحیه مورد نظر را تحت تاثیر قرار داده و بی حس میکند اما پس از چند ساعت، اثر آن پس از پروسه درمان کمرنگ شده و از بین میرود.
مواردی که در آنها از بیحسی موضعی استفاده میشود به شرح زیر میباشد:
- کاشت دندان
- روکش و بریج دندان
- عصب کشی
- پر کردن عمیق دندانها
- کشیدن دندان
- جراحی در قسمت لثهها
- روکشهای دندانپزشکی
- عملهای جراحی دهان
بیحسی ناحیهای:
بیحسی ناحیهای بی شباهت به بیحسی موضعی نیست و در این مورد تنها بخش مورد نظر از دهان، دندان و یا لثه بیحس میشود و فرد در وضعیت هوشیاری کامل قرار دارد.
استفاده از داروهای آرامبخش در دندانپزشکی
بیحسی در دندانپزشکی و یا کلا عملهای جراحی، با استفاده کردن از داروهای آرام بخش بسیار متفاوت است.
در طول فرایند درمان در دندانپزشکی میتوان از داروهای آرام بخش به عنوان مکملی در کنار بیحسی استفاده کرد تا بیمار در حالتی آرام و بدون ترس و اضطراب قرار بگیرد.
داروهای ضد استرس و اضطراب و آرام بخش و استفاده آنها توسط بیمار و با نظارت پزشک میتواند در تسهیل فرایند درمان هم برای بیمار و هم دندانپزشک کمک کننده باشد.
مدت اثر بخشی این دست از داروها کاملا مرتبط با دوز مصرفی آنها میباشد و همچنین شخص بیمار به مدت بیست و چهار ساعت پس از مصرف داروی آرام بخش نباید رانندگی و یا فعالیتهایی که به هوشیاری کامل نیاز دارند را انجام دهد.
به صورت کلی سه نوع مختلف از داروهای آرام بخش توسط دنداپزشکان برای بیماران استفاده میشود:
نیتروس اکساید: این مدل از آرام بخش به صورت استنشاقی استفاده شده و حالتی آرامش بخش را در فرد بوجود میاورد. میتوان این آرام بخش را در کنار بیحسی موضعی هم استفاده کرد تا درد به شکل چشم گیری کاهش یابد.
آرامبخشهای خوراکی: دیازپام در دوزهای مختلف از این نوع هستند که با توجه به سطح اضطراب فرد میتوان یک ساعت قبل از انجام فرایند درمان و یا شب قبل از آن تجویز شده و مصرف گردد. نکته مهم در این مورد این است که قرصهای آرامبخش درد را کاهش نمیدهند و فقط برای کم کردن استرس و آرام کردن بیمار در کنار بی حسی موضعی استفاده میشود.
آرامبخش وریدی و یا تزریقی: در کنار استفاده از این نوع از آرامبخش هم لازم است حتما از بیحسی استفاده شود تا درد کاهش پیدا کند.
بیمارانی که بهتر است از آرامبخش در نوعهای مختلف در کنار بیحسی استفاده کنند شامل موارد زیر هستند:
- عدم توانایی در کنترل بدن
- کودکان کم سن که با دندانپزشک همکاری لازم را ندارند
- فوبیا و وجود ترسهای شدید از دندانپزشکی
- وجود مشکلات پیچیده در ناحیه دهان، دندانها و لثه
- ترس از تزریق آمپول بیحسی
- آسیب شدید به دندانها
- وجود مشکل در بیحسی
- حساسیتهای شدید دندانی
- وجود بیماریهایی چون پارکینسون و یا فلج مغزی در فرد
لازم به ذکر است که بیهوشی عمومی در دندانپزشکی به صورت انحصاری و برای عملهای پیچیده استفاده میشود و هزینه آن نیز متفاوت خواهد بود، آرام بخشهای وریدی و تزریقی هم کمتر در دندانپزشکی استفاده میشوند.
مشورت با دندانپزشک و صحبت کردن از شدت اضطراب و یا ترس از دندانپزشکی از قبل از شروع فرایند درمان میتواند به پزشک شما کمک کند تا شیوه مناسبی را برای بیحسی انتخاب کند و در صورت لزوم آرامبخش هم برای شما تجویز کند.