اضطراب دندانپزشکی و راههای کاهش آن
ترس از دندانپزشک در بسیاری از افراد شایع است و معمولا فرد هنگام مراجعه برای درمان دهان و دندان خود ترسی متفاوت را تجربه میکند.
لیست عناوین اصلی
فرقی نمیکند که شخص در چه سن و سالی باشد بنابراین اضطراب و دلهره مراجعه به دندانپزشک میتواند برای هر کسی اتفاق بیوفتد و چالشهایی را ایجاد کند.
ترس از دندانپزشک میتواند بسیار شدید و یا در حد متوسط و همینطور خفیف باشد اما زمانی که این دلهره شکل پیشرفتهای پیدا میکند میتواند اختلاهایی را در روند درمان هم ایجاد کند.
کسانی که به شدت در برابر رفتن به دندانپزشک مقاومت میکنند و این اجتناب آنها از سر ترس میباشد میتوانند مشکلات سطحی در بهداشت دهان و دندان خود را به مشکلاتی عمیق و بعضا غیر قابل جبران تبدیل کنند.
اضطراب دندان اصطلاحی است که برای توصیف ترس، اضطراب یا استرس در محیط دندانپزشکی به کار می رود. ترس از مراجعه به دندانپزشک می تواند منجر به تاخیر یا اجتناب از درمان دندانپزشکی شود.
اغلب افراد به علت ترس از ابزار دندانپزشکی و یا صدای دستگاههای مورد استفاده دچار استرس و اضطراب میشوند و فکر میکنند قرار است درد بسیار شدید و یا خونریزیهای زیادی را متحمل شوند.
آمپول بیحسی نیز مورد دیگری است که افرادی را که فوبیای دندانپزشکی دارند را از ابتدا دچار وحشت و مقاومت میکند. لازم به ذکر است که زمانی که اضطراب دندانپزشکی در فرد بسیار شدید باشد و افت فشار و یا مقاومت و ترک مطب را به دنبال داشته باشد و ترس به صورتی غیر منطقی بروز کند میتوان این نوع را فوبیای دندانپزشکی نامید.
برخی مطالعات هم نشان دادهاند که بعضی از بیماری های روانی، از جمله اختلال اضطراب عمومی، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه، اختلال دوقطبی یا اسکیزوفرنی، یا سابقه قبلی ضربه به سر و گردن می تواند خطر ابتلای فرد به اضطراب دندان را افزایش دهد.
نشانه های اضطراب دندانپزشکی
افراد مبتلا به اضطراب دندان ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- تعریق
- افت شدید فشار خون و امکان غش کردن
- منقبض کردن عضلات
- ضربان قلب شدید و یا تپش قلب
- ناراحتی قابل مشاهده، گریه یا نشانههای وحشت
- مقاومت در برابر معاینه و یا شروع و انجام درمان
- پرخاشگری برای پوشاندن اضطراب
افرادی که اضطراب دندانپزشکی را تجربه میکنند معمولا نوبت ویزیت خود را مدام به تاخیر میاندازند و یا دردهای دندانی را نادیده گرفته و با استفاده از مسکنهای مختلف اقدام به خاموش کردن درد دندان خود میکنند.
چگونه اضطراب دندانپزشکی میتواند سلامت شما تحت تاثیر قرار دهد
اجتناب از دندانپزشک می تواند منجر به بدتر شدن بیماری دندان، نیاز بیشتر به مراقبت های اورژانسی یا درمان پیچیده تر شود. همچنین می تواند مشکل اساسی اضطراب دندان را بیشتر تقویت کند. این مورد به عنوان “چرخه معیوب اضطراب دندان” شناخته می شود.
معاینات منظم دندانها و یا چکاب، در کنار اقدامات روتین و روزانه محافظت از بهداشت و سلامت دندانها، میتواند به میزان بسیار زیادی از ایجاد مشکلات پیچیده و عمیق در دندانها، جلوگیری کند و از طرفی نیز، به دندانپزشک کمک میکند تا مشکل ایجاد شده را راحتتر و سریع تر شناسایی کند و کمتر از درمانهای تهاجمی استفاده شود.
بیشتر بیماریهای دندان، مربوط به شیوه زندگی است و قابل پیشگیری است. با اجتناب از مراجعه به دندانپزشک نه تنها به احتمال زیاد هنگام مراجعه به درمانهای پیچیدهتر نیاز خواهید داشت، بلکه یادگیری نحوه مراقبت بهتر از سلامت دهان و دندان خود را نیز از دست داده اید.
عواملی که به سبک زندگی فرد مربوط میشوند منجر به بیماری های دندانی می شوند و بسیار شبیه به عوامل دیابت، چاقی، بیماری های قلبی، سکته مغزی و برخی از سرطان ها هستند، بنابراین مراقبت از سلامت دهان و دندان و سلامت عمومی بسیار مهم است.
علل اضطراب دندانپزشکی و فوبیای مربوط به آن
اضطراب دندانپزشکی میتواند به دلایل زیر ایجاد شود:
- تجربه دندانپزشکی آسیب زا یا سایر تجربهها در زمینه مراقبت های بهداشتی از دندان
- مشکلات قلبی و یا وجود التهاب در ناحیه سر و گردن
- مشکلات روحی و یا آسیبها و تروماهای عمیق روانی
- اختلال استرس پس از سانحه
- اضطراب و افسردگی فراگیر و مزمن
- داشتن تفکر غلط در این زمینه که دهان یک ناحیه کاملا شخصی است و معاینه و یا نزدیک شدن به آن یک تهاجم است ( این طرز فکر در برخی از افراد مشاهده میشود )
- ترس از دست دادن کنترل در هنگام روند درمان
- نداشتن اعتماد به دندانپزشک و یا کلا بی اعتمادی و یا گاها سوضن به پزشکان
- اضطراب مرتبط با سایر شرایط مانند آگورافوبیا (ترس از قرار گرفتن در شرایطی که احساس می کنید نمی توانید فرار کنید)، کلاستروفوبیا (ترس از فضاهای بسته) و یا اختلال وسواس اجباری، که در آن وسواس پیرامون پاکیزگی وجود دارد، دسترسی به مراقبت های دندان را دشوارتر می کند.
چه کسانی میتوانند تحت تاثیر اضطراب دندان قرار بگیرند
همانطور که پیش از آن خواندید اضطراب دندانپزشکی میتواند در هر فردی با هر سن و سال و جنسیتی رخ دهد و سلامت دهان و دندان فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
در کودکان این اضطراب میتواند گاها بیشتر باشد اما از آنجایی که معمولا مشکلات دهان و دندانی در این مقطع سنی پیچیدگیهای عمیقی نسبت به بزرگسالان ندارد میتوان این ترس و دلهره را بهتر مدیریت کرد. حمایت عاطفی همراه کودک در مطب، و همینطور دندانپزشک، و در نظر گرفتن فضای شاد و کودکانه و جایزه میتواند در مدیریت این اضطراب بسیار کمک کننده باشد.
مورد دیگر این است که، اگر از ابتدا کودکان را، به چکابهای با فاصله کم در زمینه بهداشت دهان و دندان آشنا سازیم دیگر محیط دندانپزشکی و معاینات مربوط به آن برای کودک ناشناخته نیست و ارتباط گیری را برای او راحتتر خواهد ساخت و در اثر آن ترس و اضطراب نیز بسیار کاهش پیدا خواهد کرد.
انتخاب دندانپزشک مناسب با روحیات، و یا فوبیای بیمار نیز نکتهای با اهمیت است. اشخاصی که اضطراب شدیدی برای درمان دندان خود و مراجعه به دندانپزشک دارند میتوانند با، تحقیق و مشورت پزشکی را انتخاب کنند که صبر، همدلی و زمان بیشتری را برای بیمارانی با این شرایط و ویژگی اختصاص میدهند.
چگونه اضطراب دندانپزشکی را مدیریت کنیم
راههای زیادی برای کمک به افراد در مدیریت اضطراب یا فوبیای دندان وجود دارد. در صورت داشتن هرگونه اضطراب دندان، مهم است که به دندانپزشک اطلاع دهید. بحث آشکار در مورد عوامل محرک اضطراب، می تواند به دندانپزشک شما کمک کند تا با شما مناسب با سطح اضطرابتان، برنامه درمانی را طراحی کند.
برخی از تکنیک های مقابله ای که می تواند به برخی افراد کمک کند عبارتند از:
- تنفس عمیق قبل از انجام مراحل درمانی
- انجام مراقبه و مدیتیشن از چند روز قبل از موعد دندانپزشکی و آرام کردن بدن و ذهن
- پرت کردن حواس حین درمان مانند گوش دادن به موسیقی و یا تماشای اسکرین و تلویزیون موجود در مطب
- مراجعه به دندانپزشک به صورت چند ماه یکبار و استفاده از درمانهای سطحی با میزان شدت درد بسیار کمتر
- داشتن خواب خوب قبل از رفتن به دندانپزشکی
- خوردن وعده غذایی سالم و مقوی قبل از رفتن به مطب دندانپزشک
- داشتن مشاوره پیش از درمان با دندانپزشک و مطرح کردن سطح اضطراب و شرایط روحی خود
- صحبت کردن با یک روانشناس در صورت داشتن فوبیای دندانپزشکی و یا ترس و اضطراب شدید قبل از شروع روند درمان
- استفاده از روشهای بیحسی قویتر با نظر و تایید دندانپزشک و یا بهره گیری از بیهوشی عمومی در شرایط خاص
- مصرف آرام بخش و یا داروهای گیاهی با تایید پزشک قبل از مراجعه به دندانپزشک و طی کردن فرایند درمان جهت آرامش بیشتر و جلوگیری از انقباض عضلات
در این مقاله تلاش شد تا افرادی را که دارای اضطراب دندانپزشکی هستند با منابع ایجاد این ترس و همینطور مواردی که میتواند به آنها در کاهش این واکنش روانی کمک کند آگاه سازیم.
شرایط روحی و روانی و عوامل مختلف که مربوط به عملکرد ذهن هستند میتواند در ایجاد و یا مدیریت اضطراب دندانپزشکی بسیار کمک کننده باشد.
انتخاب دندانپزشک مناسب شرایط اشخاصی، که چنین مشکلی را دارند میتواند مسیر درمانی را برای آنها راحت تر کند و از شدت ترس و دلهره آنها نیز بکاهد.
صبوری، همدلی و همراهی، درک شرایط خاص بیمار و حمایت او توسط دندانپزشک مناسب میتواند در تجربه خوب بیمار از دریافت خدمات دندانپزشکی بسیار موثر باشد.